Amsterdam, 23 mei 2022 

Coalitie van providers en internet- en persvrijheidsorganisaties vraagt oordeel over blokkade RT en Sputnik

De coalitie is ervan overtuigd dat de geblokkeerde Russische kanalen partijdig zijn en zij verdedigt de inhoud niet. De coalitie ziet het evenwel als haar taak de legitimiteit en proportionaliteit van de maatregelen aan de orde stellen. Het is immers de vraag of de ondemocratische censuurmaatregelen wel gerechtvaardigd zijn. In het bijzonder als ze internet tussenpersonen als poortwachters laten fungeren. "Desinformatie dient in een rechtsstaat niet bestreden te worden met censuur", zo motiveert algemeen secretaris van de NVJ Thomas Bruning zijn steun aan deze procedure.

“Als gevolg van de oorlog is de sanctiemaatregel razendsnel opgetuigd en unaniem aangenomen. Door het opleggen van deze maatregel beperkt de overheid het recht op informatie van alle burgers en de vrije pers in de EU”, zegt Wido Potters van BIT, één van de internetproviders in de coalitie.

“Dit is een politiek besluit, zonder rechtelijke toetsing” aldus Rejo Zenger van Bits of Freedom, “De beslissing om informatie ontoegankelijk te maken hoort niet in handen te zijn van onze regeringsleiders, maar in die van onafhankelijke rechters”.

“Dat Internet Service Providers door de maatregel toegang tot informatie moeten blokkeren, staat haaks op het beginsel van netneutraliteit. In de democratische rechtsstaat is een vrij en open internet absoluut noodzakelijk”, aldus ​​​​​​ Anco Scholte ter Horst, directeur van internetprovider Freedom Internet, één van de eisers in het geding.

De klacht van FOIC is erop gericht om de toegang tot alle informatie overeind te houden. Bij het nemen van een besluit van deze omvang in een democratische rechtsstaat moeten de mensenrechten naar behoren worden afgewogen. Dat is nu niet gebeurd.

De coalitie verzoekt het hof deze afweging alsnog te maken.

-----

De coalitie bestaat uit drie ISP's die als eisende partijen optreden:

De coalitie bestaat tevens uit onderstaande partijen die de rechtszaak ondersteunen:

Links naar opinie/wetenschappelijke stukken: 

• Prof. Em. Dr. Dirk Voorhoof, Vrijheid van Meningsuiting, UGent
  https://inforrm.org/2022/05/08/eu-silences-russian-state-media-a-step-in-the-wrong-direction-dirk-voorhoof/
• Prof. Mr. Wouter Hins, Metajuridica
  https://www.europa-nu.nl/id/vlrjjfj3ptw8/nieuws/grondrechten_voor_de_vijand?ctx=vg8xdjeo1zoj&tab=0
  https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/verbod-russische-staatsmedia-schending-van-de-persvrijheid-of-terechte-ontmanteling-van-propagandawapens~b64def93/
• Dr. Björnstjern Baade, Freie Universität Berlin
  https://verfassungsblog.de/the-eus-ban-of-rt-and-sputnik/
• Igor Popović, University of Banja Luka
  https://www.ejiltalk.org/the-eu-ban-of-rt-and-sputnik-concerns-regarding-freedom-of-expression/
• EFJ (European Federation of Journalists)
  https://europeanjournalists.org/blog/2022/03/01/fighting-disinformation-with-censorship-is-a-mistake
• EDRI (European Digital Rights)
  https://edri.org/our-work/edri-statement-the-fundamental-rights-consequences-of-the-eu-media-ban
• Anya Proops, QC
  https://inforrm.org/2022/03/17/a-war-of-words-eu-sanctions-and-the-blocking-of-online-disinformation-anya-proops-qc/

Amsterdam, 5 september 2022

Coalitie van providers en internet- en persvrijheidsorganisaties dient tweede klacht in bij de Europese rechter

Op 24 mei 2022 heeft een coalitie van providers en organisaties die opkomen voor internetvrijheid en vrijheid van de pers een klacht ingediend bij de Europese rechter in verband met de EU-breed opgelegde blokkade van de Russische staatskanalen RT en Sputnik. Deze week dient de coalitie een tweede klacht in bij het Hof van Justitie in Luxemburg, omdat de EU heeft besloten het uitzenden van nog eens drie Russische staatskanalen te verbieden: Rossiya RTR/RTR Planeta, Rossiya 24 / Russia 24 en TV Centre International.

FOIC, de Freedom of Information Coalition, stelt dat de Raad van Ministers van de Europese Unie het vergaande besluit om deze zenders te censureren heeft genomen zonder voldoende rekening te houden met de informatievrijheid zoals vastgelegd in mensenrechtenverdragen. Deze informatievrijheid is een fundament van onze democratie.

Er is in alle haast gekozen om over te gaan tot onmiddellijke censuur, zonder dat daar een onafhankelijke en zorgvuldige toetsing aan vooraf is gegaan. Dit roept vragen op over onze rechtsstaat en waar we als samenleving voor staan. Laat duidelijk zijn dat de coalitie niet naar de rechter stapt om de inhoud van deze zenders te verdedigen.

De coalitie ziet het echter wel als haar taak de legitimiteit en proportionaliteit van de maatregelen aan de orde stellen. Het is de vraag of de censuurmaatregelen gerechtvaardigd zijn, vooral nu kennelijk op elk moment meer entiteiten aan het lijstje kunnen worden toegevoegd. In het eerste verzoekschrift waarschuwde de coalitie al voor het gevaar van een glijdende schaal: de verordening lijkt de weg vrij te maken om zonder veel moeite nieuwe media toe te voegen aan het lijstje te blokkeren zenders. De coalitie stelde in eerste instantie al dat deze besluiten onvoldoende zijn onderbouwd en te onduidelijk zijn opgesteld.

De drie providers, die als eisers optreden in deze zaak, vragen de rechter rekening te houden met het feit dat ze als poortwachters van het vrije internet moeten fungeren in verband met netneutraliteit.

“Als gevolg van de oorlog is de sanctiemaatregel razendsnel opgetuigd en unaniem aangenomen. Door het opleggen van deze nieuwe maatregel beperkt de overheid het recht op informatie van alle burgers en de vrije pers in de EU nog verder”, zegt Wido Potters van BIT, één van de eisers.

“Dat Internet Service Providers door de maatregel toegang tot informatie moeten blokkeren, staat haaks op het beginsel van netneutraliteit. Ook zien we nu de glijdende schaal in werking. Zonder veel moeite of verantwoording worden er binnen drie maanden een reeks nieuwe zenders toegevoegd die geblokkeerd moeten worden. In de democratische rechtsstaat is een vrij en open internet absoluut noodzakelijk” aldus Anco Scholte ter Horst, directeur van internetprovider Freedom Internet, één van de eisers.

Bij het nemen van een besluit van deze omvang in een democratische rechtsstaat moeten de mensenrechten naar behoren worden afgewogen. Dat is nu weer niet gebeurd. De coalitie verzoekt het hof deze afweging alsnog te maken.

"Europa verdient een betere bescherming tegen censuur. RT en aanverwante zenders verspreiden propaganda, maar censuur uitgevaardigd door EU-leiders is daarop geen juist antwoord”, zo motiveert algemeen secretaris van de NVJ Thomas Bruning zijn steun aan deze procedure.

-----

De coalitie bestaat uit drie ISP's die als eisende partijen optreden:

De coalitie bestaat tevens uit onderstaande partijen die de rechtszaak ondersteunen:

Prof. Dirk Voorhoof en dr. Ronan Ó Fathaigh, 29 augustus 2022:

https://mediareport.nl/persrecht/29082022/case-law-eu-rt-france-v-council-general-court-finds-ban-on-russia-today-not-a-violation-of-right-to-freedom-of-expression/

Amsterdam, September 5th 2022

Second complaint Freedom of information Coalition against European blockade of websites RT/ Sputnik and others

On 24 May 2022, a coalition of providers and organisations that advocate for internet freedom and freedom of the press filed a complaint with the European courts in connection with the EU-wide imposed blockade of the Russian state channels RT and Sputnik (and others). This week, the coalition is filing a second complaint with the Court of Justice in Luxembourg, because the EU has decided to ban the broadcasting of three more Russian media outlets: Rossiya RTR/RTR Planeta, Rossiya 24/Russia 24 and TV Centre International.

FOIC, the Freedom of Information Coalition, states that the Council of Ministers of the European Union has taken the far-reaching decision to censor these channels without taking sufficient account of the freedom of information as laid down in human rights treaties. This freedom of information is a foundation of our democracy. 

It has been hastily decided to proceed with immediate censorship, without prior to an independent and careful review. This raises questions about the rule of law and what we stand for as a society. Let it be clear that the coalition is not going to court to defend the content of these channels. "Europe deserves better protection against censorship. RT and related broadcasters spread propaganda, but censorship issued by EU leaders is not a correct answer to it," explains NVJ General Secretary Thomas Bruning in support of this procedure.

The coalition sees it as its task to raise the legitimacy and proportionality of the measures. The question is whether the censorship measures are justified, especially now that apparently more entities can be added to the list at any time. The coalition states that these decisions are insufficiently substantiated and have been drawn up too unclearly. 

The three providers, who are acting as plaintiffs in this case, ask the court to take into account the fact that they must act as gatekeepers of the free internet in connection with net neutrality. "As a result of the war, the sanction was quickly rigged and unanimously adopted. By imposing this measure, the government restricts the right to information of all citizens and the free press in the EU," says Wido Potters of BIT, one of the plaintiffs.

"The fact that Internet Service Providers have to block access to information as a result of the measure is at odds with the principle of net neutrality. In the democratic rule of law, a free and open internet is absolutely necessary," said Anco Scholte ter Horst, director of internet provider Freedom Internet, one of the plaintiffs. 

When taking a decision of this magnitude in a democratic state governed by the rule of law, human rights must be properly taken into account. Since this was not the case, the coalition asks the Court of Appeal to make this assessment.

-----

The coalition consists of the following three Internet Service Providers, who act as claimants:

and parties who support the claimants:

Recent publication on the subject by Prof. Dirk Voorhoof en dr. Ronan Ó Fathaigh, August 29 2022

https://mediareport.nl/persrecht/29082022/case-law-eu-rt-france-v-council-general-court-finds-ban-on-russia-today-not-a-violation-of-right-to-freedom-of-expression/

FOIC vraagt de Europese rechter om een oordeel te geven over het verbod om de Russische staatskanalen RT en Sputnik (en anderen) uit te zenden in de EU. De coalitie doet dit door de rechter te vragen de sanctiemaatregel gedeeltelijk te vernietigen, zodat informatie toegankelijk blijft voor alle burgers en de vrije pers in de EU.

De coalitie vindt het besluit van de Raad van Ministers van de Europese Unie om deze zenders te censureren veel te ver gaan. De maatregel druist in tegen het recht op informatievrijheid en netneutraliteit. Bovendien is er volgens de coalitie geen onafhankelijke en zorgvuldige toetsing voorafgegaan aan het besluit.

FOIC heeft een verzoekschrift en aanvullend verzoekschrift ingediend bij het Europese Hof in Luxemburg. Dat betekent dat er twee lange brieven naar de Europese rechter zijn gestuurd. FOIC klaagt bij de rechter om zo de toegang tot alle informatie overeind te houden door de maatregel die is genomen terug te draaien. Bij het nemen van een maatregel met dit effect in een democratische rechtsstaat moeten de mensenrechten naar behoren worden afgewogen. Dat is volgens FOIC niet gebeurd.

De coalitie twijfelt er niet aan dat de geblokkeerde Russische kanalen worden ingezet als propaganda tijdens de oorlog. Het zijn absoluut geen onafhankelijke nieuwszenders. De coalitie verdedigt de inhoud van de staatszenders niet en deze rechtszaak is absoluut niet bedoeld om deze Russische kanalen te ondersteunen. 

FOIC is van mening dat desinformatie niet moet worden bestreden met censuur. Het is juist belangrijk om te weten welke informatie in Rusland verspreid wordt, zodat je daar feiten tegenover kan stellen en de situatie kan duiden. Wij zijn juist tegen het opleggen van censuur door landen zoals Rusland. Dit kan een startsein zijn voor de informatie-muur om Europa. Andere delen van de wereld die door het 'vrije westen' worden beticht van censuur zullen de bal terugkaatsen. 

Vanwege de oorlog is razendsnel een maatregel opgetuigd en unaniem aangenomen om Rusland te sanctioneren. Door het opleggen van deze maatregel beperkt de overheid het recht op informatie van alle burgers en de vrije pers in de EU. Omdat de maatregel het recht op informatievrijheid beperkt en omdat de maatregel zo vaag en onduidelijk is, willen we de proportionaliteit en legitimiteit van de maatregel aan de orde te stellen. Daarom stapt FOIC naar de Europese rechter.

In de maatregel wordt niet duidelijk gemaakt hoe lang deze zal gelden. De maatregel die het uitzendverbod verplicht wordt gehandhaafd totdat “de agressie tegen Oekraïne is beëindigd en totdat de Russische Federatie stopt met propaganda tegen de Unie en haar lidstaten”. Wij wilen graag meer duidelijkheid over de uitleg en toepassing van de maatregel. Waarom (alleen) RT en Sputnik? Kunnen er meer media aan de bijlage worden toegevoegd en op basis van welke criteria dan? Betekent het uitzend verbod ook dat wij websites moeten blokkeren? Dat is ons niet duidelijk.

Inmiddels is gebleken dat er met elk nieuw sanctiepakket meer media aan de lijst kunnen worden toegevoegd, daarom heeft FOIC een aanvullend verzoekschrift bij de rechter ingediend.

Internet Service Providers (ISP's) in Nederland moeten vanwege de maatregel toegang tot informatie blokkeren. Wij moeten dus de toegang tot bepaalde websites blokkeren. Dit staat haaks op het beginsel van netneutraliteit. Providers moeten alle gegevens op internet gelijk behandelen en niet discrimineren naar gebruiker, inhoud, website, platform, toepassing, soort aangesloten apparatuur of communicatiemethode. Alle informatie moet worden doorgegeven, onafhankelijk van de inhoud, tenzij getoetst is dat specifieke content illegaal is door een daartoe bevoegde rechter en wij er op een deomcratisch verantwoorde manier afspraken over hebben gemaakt. Juist omdat in de democratische rechtsstaat een vrij en open internet absoluut noodzakelijk.

ISP’s in Nederland zijn dus uitvoerders van een maatregel:

• waarvan we twijfelen of die voldoende rekening houdt met onze digitale mensenrechten;
• waarvan onduidelijk is hoe de maatregel precies moet worden uitgevoerd;
• waarbij onduidelijk is wat er gebeurt als de maatregel niet wordt uitgevoerd en of de maatregel in verhouding staat tot het probleem dat moet worden opgelost.

De coalitie FOIC bestaat uit drie ISP's, die als eisende partijen optreden:

en uit onderstande partijen die de rechtszaak ondersteunen:

Op 3 juni 2022 heeft de EU nog eens drie Russische staatsmedia toegevoegd aan het lijstje. Hiermee is het lijstje van verboden uit te zenden bedrijven aangevuld. Dit was precies een punt dat we maakten in het eerste verzoekschrift: wie beslist waarom welk bedrijf op het lijstje komt te staan van verboden media? En houdt dit nu ook in dat we meer websites moeten blokken? 

Op deze en meer vragen zoeken we antwoorden bij de rechter in Europa.